Bean ag scríobh litreach, agus a cailín aimsire in éineacht léi, le Johannes Vermeer

Is é an teideal atá ar an bpéintéireacht eisceachtúil seo le Johannes Vermeer ná Lady Writing a Letter, with her Maid agus tagann sé ó thart ar1670-72. Tá sé mar cheann de na pictiúir is iontaí agus is suntasaí as an mbailiúchán péintéireachtaí a bronnadh ar Ghailearaí Náisiúnta na hÉireann ag an Tiarna agus an Bhantiarna Beit i 1987.

Is cosúil gur tarraingíodh an cuirtín glas fada dorcha ar chlé ar leataobh beagáinín, amhail is go bhfuil sé ag tabhairt cuiridh isteach don radharc. Cuireann an solas airgid atá ag titim ar an mbean atá i mbun litir a scríobh go dian loinnir uirthi os comhair an chúlra dhorcha de phéintéireacht mhór de radharc bíobalta; an Finding of Moses.

Trí pheirspictíocht a úsáid, shlánaigh Vermeer go glic an bheirt bhan. Tá an pointe síothlaithe díreach ag súil chlé na máistreása. Téann línte an cheapacháin ar cosúil go bhfuil siad ag cúlú, agus ar a dtugtar ‘ortagánaigh’ orthu, thar an bhfráma fuinneoige, thar lámha an chailín tí chuig an bpointe seo. Sa bhealach seo, tarraingítear ár súile chuig an gcailín tí ar dtús, agus ansin tarraingítear iad chun díriú ar an máistreás.

Nuair a fhéachtar air ar dtús, is é an radharc ná suaimhneas ciúin agus sollúntacht a réitíonn leis an smaoineamh idéalach de chuibhiúlacht sa teach. Ach, má fhéachann tú níos gaire air feicfidh tú gnéithe beaga a thugann cur síos beag ar an gcothrom ciúin le fios.

Mar shampla, ag bun an urláir ar dheis, tá roinnt rudaí caite; litir le rud a d’fhéadfadh gurbh é an clúdach di, séala geal dearg agus bata céarach séalaithe dorcha. Is cosúil gur chuir amscaíocht na péintéireachta as an úinéir a bhí aici roimhe agus gur thug sé nó sí péinteáil thar an séala agus an mbata. Ach iarrann a láithreacht tuairimíocht a dhéanamh. Go deimhin, ba mhinic a cheapadh sonraí dá leithéid bheith ina gclipeadh taitneamhach don bhreathnóir. D’fhéadfaimis fiafrú dínn féin, an raibh an mháistreás atá ina seasamh ar ár dtaobh den bhord chun an litir a oscailt roimhe? An dréacht tréigthe é? Nó ar osclaíodh an litir caite ag duine a shuigh sa chathaoir trasna uaithi atá folamh anois – fear b’fhéidir? Ar ligeadh an litir ón duine go réchúiseach nó ar caitheadh é ar an urlár le fearg?

Níor dhíol Vermeer an phéintéireacht i rith a shaoil, ach tar éis a bháis, bhí ar a bhaintreach, Catharina, é sin agus péintéireacht eile a thabhairt do bháicéir chun a gcostais aráin a riar.